Niteliksiz Bilgilerin Viral Olmasını Nasıl Engelleyebilirsiniz?
Bugünlerde Koronavirüs ile ilgili kaynağı güvenilir olmayan ve doğruluğu kanıtlanmamış birçok bilgi internette hızla yayılıyor ve uzmanlar bu konuda dikkatli olunması gerektiğini söylüyor. Peki bu bilgilerin yayılmasını önlemek için siz ne yapabilirsiniz?
1. Durun ve Düşünün!
Aileniz ve arkadaşlarınızı haberdar etmek için e-posta, WhatsApp, Facebook veya Twitter gibi farklı kanallardan size ulaşan yeni tavsiyeleri hızlı bir şekilde başkalarına iletme eğiliminde olabilirsiniz. Ancak uzmanlar, yanlış bilgilerin yayılmasını önlemek için yapabileceğiniz en basit şeyin öncelikle durup düşünmek olduğunu söylüyor. Paylaşmak üzere olduğunuz bilgiyle ilgili en ufak bir şüpheniz varsa önce durun ve mutlaka daha detaylı bir kontrol yapın.
2. Kaynağınızı Kontrol Edin
Bir paylaşım yapmadan önce, bu bilgilerin nereden geldiğiyle ilgili bazı temel sorular sorun. Eğer kaynak “bir arkadaşın arkadaşı” veya “halamın meslektaşının komşusu” ise bu iyi bir işaret değildir. “Birilerinin tanıdıkları” kaynaklı bilgiler ne yazık ki en çabuk viral hale gelebilen ve en yanıltıcı olan bilgiler olabiliyor. Hatta sevdiklerinize bir bilgiyi ileterek onlara yardımcı olmak isterken farkında olmadan zarar bile verebilirsiniz. Unutmayın en güvenilir bilgi kaynakları resmi kurum ve kuruluşlardır.
3. Sahte Bilgi Olabilir mi?
Dış görünüş aldatıcı olabiliyor. Tüm basın kuruluşlarının yayınları, devletin resmi hesaplarını ve yetkilileri taklit etmek mümkündür. Ekran görüntüleri, bilgilerin güvenilir bir kamu kuruluşundan geldiğini göstermek için değiştirilebilir. Bu sebeple yönlendireceğiniz bilgiyi kontrol etmek için doğrulanmış hesapları ve web sitelerini mutlaka kontrol edin. Bilgileri kolayca bulamıyorsanız elinizdeki bilgi belki de bir aldatmaca olabilir.
4. Doğruluğundan Emin Değilseniz Paylaşmayın!
“Belki de doğrudur” diyerek bir şeyleri paylaşmayın. Uzmanlara ait bilgileri paylaşıyor olabilirsiniz ve bu aslında iyi de olabilir. Ancak yine de paylaştığınız bilgilerin güvenirliğinden emin olmalısınız. Hatta bu paylaşımlarınızda kullandığınız video, fotoğraf ya da metinler daha sonrasında çok daha farklı biçimlerde, esas içeriğin anlamından çok uzak olarak kullanılabilir. Bu nedenle iyilik yapmak isterken yine zarar veriyor olabilirsiniz.
5. Herbir Bilgiyi Tek Tek Kontrol Edin
Birçok insan her gün Whatsapp’tan gelen ve içerisinde çok sayıda tavsiye bulunan metinlere maruz kalıyor. Bu tavsiyelerden ellerinizi yıkamanıza ilişkin verilen tavsiyeler doğru olsa da, bu uzun tavsiye listelerinde yanıltıcı ve yanlış öneriler de olabiliyor. Bu sebeple böyle bir paylaşımı başkalarına yönlendirmeden önce herbir maddeyi tek tek doğrulamalısınız.
6. Duygusal Paylaşımlara Dikkat Edin
Korkunç, kızgın, gergin ya da eğlenceli gibi duygular içeren paylaşımlar daha fazla viral olma eğilimindedir. Çevrimiçi yanlış bilgilendirme konususunda gazetecilere yardımcı olan bir organizasyon olan First Draft’ın Editörü Claire Wardle’a göre “korku”, yanlış bilginin yayılmasına yol açıyor. Özellikle acil eylem çağrıları, kaygıyı artırarak yayılmayı hızlandırıyor. İnsanlar da sevdiklerinin güvende kalmasına yardımcı olmak istedikleri için “Virüsü önleme ipuçları!’ veya “Bu sağlık takviyesini alın!” gibi tavsiyeleri başkalarıyla paylaşarak yardım etmek için ellerinden geleni yapmak istiyorlar.
7. Peki ya Ön Yargılar?
Bir şeyleri doğru olduğunu bildiğiniz için mi yoksa sadece aynı fikirde olduğunuz için mi paylaşıyorsunuz? Bu sorunun cevabı çok önemli. Düşünce Kuruluşu Demos’un Sosyal Medya Analiz Merkezi Araştırma Direktörü Carl Miller, mevcut inançlarımızı pekiştiren yayınları paylaşmamızın daha muhtemel olduğunu söylüyor. Bir şeylere öfkelenip başımızı salladığımız anların bizim en savunmasız olduğumuz anlar olduğunu ve işte o anda çevrimiçi yaptığımız her şeyi yavaşlatmamız gerektiğini ifade ediyor.
